Założeniem jest, że powołany podmiot ma charakter narzędzia, wykorzystywanego do zdefiniowanych w agendzie badawczej oraz strategii spółki-matki działań. Oznacza to, że właściciele mają możliwość decydowania, którym podmiotem starać się o dane zlecenie lub projekt. Daje to więcej swobody w kształtowaniu polityki spółki-matki, w tym optymalizacji podatkowej (m.in. część podmiotów prowadzi własne zaplecza B+R lub CBRy). 

Forma prawna instytutu jest przedmiotem ustaleń, niemniej praktyką jest, by była to forma spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie działająca dla zysku, która prowadzi badania podstawowe oraz prace badawczo-rozwojowe.

Takie podejście pozwoli ukształtować ład prawny instytutu jako "research organization", zdefiniowanej w rozporządzeniu Komisji nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne
z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014,
str. 1).

Cechy charakterystyczne organizacji badawczej to:

• uzyskanie statusu organizacji badawczej nie jest zależne od statusu prawnego danego
  podmiotu (ustanowienia na mocy prawa publicznego lub prywatnego) lub sposobu jego
  finansowania,
• podstawowym celem organizacji badawczej jest niezależnie prowadzenie badań
  podstawowych, badań przemysłowych lub eksperymentalnych prac rozwojowych lub
  rozpowszechnianie na szeroką skalę wyników takich działań poprzez nauczanie,
  publikacje lub transfer wiedzy,
• jeżeli taka organizacja badawcza prowadzi również działalność gospodarczą, to
  finansowanie, koszty i przychody z działalności gospodarczej należy ewidencjonować
  i rozliczać osobno,
• przedsiębiorstwa mogące wywierać decydujący wpływ na organizację badawczą, np.
  w roli jej udziałowców/akcjonariuszy czy wspólników, nie mogą mieć preferencyjnego
  dostępu do wyników badań prowadzonych przez ten podmiot.

Rozwój instytutu opierałby się na wykorzystaniu środków zewnętrznych (programów UE), a także komercyjnych badań zleconych. Co warto podkreślić, Instytut miałby szansę na 100% dofinansowania z projektów unijnych, przy odpowiednim zdefiniowaniu działalności gospodarczej oraz niezgospodarczej (istnieje możliwość rozdzielenia obu typów). 

Doświadczenia z funkcjonowania tego typu instytutów badawczych pokazują znaczny wzrost bieżącej współpracy na poziomie międzynarodowym. Możliwość zaangażowania specjalistów oraz naukowców z innych kontynentów rodzi bardzo pozytywne konsekwencje, także dla spółki-matki (możliwość realizacji programów unijnych, zleceń z agend rządowych, itp.). Opinie managerów są jednoznacznie pozytywne (tzw. efekt kuli śniegowej). 

Instytut ma charakter narzędzia, co nie przeszkadza w pozyskiwaniu na jego rzecz zaplecza laboratoryjnego. Zakładając 100% dofinansowania zakupu sprzętu, daje to wymierne korzyści dla całego konsorcjum. Zarazem możliwe jest rozliczenie kosztów stałych oraz osobowych w ramach programów UE.